Tüm dünyada geniş bir kitle tarafından bilinen ve uluslararası standartlara sahip olan voleybol, hem açık hem de kapalı alanlarda oynanan popüler bir spordur. Uluslararası müsabakalarda sıkça karşılaştığımız voleybol, özellikle sosyal medya ve televizyonda geniş bir takipçi kitlesi bulunmaktadır. Peki, voleybolün temel kuralları nelerdir ve bu heyecan verici oyun nasıl oynanır? İşte voleybolun detayları ve kurallarıyla ilgili merak edilenler!
Kadınlar ve erkekler arasında hızla yayılan voleybol, öğrenmesi kolay ve belirli kurallara sahip bir spordur. Farklı saha ölçüleri ve çeşitleri olsa da voleybol, küçük yaşlardan itibaren bedensel ve zihinsel gelişimi destekleyen bir aktivitedir. İki takım arasında rekabetin hakim olduğu voleybol oyunu, sıklıkla sorulan “Voleybol nasıl oynanır?” sorusunu gündeme getirir. Diğer sporlardan farklı olarak narin bir yapısı olan voleybol, oyun kurallarıyla nasıl şekillenir? İşte bu soruların cevapları ve voleybolun incelikleri…

Voleybol, karşılıklı iki takımın mücadele ettiği, kendine özgü tekniklere sahip özel bir top ve ortada bir file kullanılan bir saha oyunudur. İki takımın karşılıklı mücadele ettiği voleybol, kapalı ya da açık alanda oynanabilen bir spor dalıdır. Adil ve düzenli bir şekilde oynanması için belirlenmiş kurallara sahiptir. İşte voleybol oyun kurallarının temel prensipleri:
1. İki takım, her biri 6 oyuncudan oluşur.
2. Oyuncular, sahada belirlenmiş pozisyonlarda durarak rakip takımın topu karşılamasını engellemeye çalışır.
3. Top, vücudun farklı bölgeleri kullanılarak elle oynanır.
4. Amaç, setleri kazanmaktır ve her set 25 sayıdan oluşur. Oyunu kazanmak için ise 3 set almak gereklidir.
5. Berabere kalınan maçlarda ise 5. set, 15 sayılık bir set olarak oynanır.
6. Oyun her zaman misafir takımın servisiyle başlar.
7. Atılan servisle sayı elde eden takım, servis kullanma hakkını elde eder ve bu hak her zaman sayı alan takımda kalır.
8. Oyuncular, top kendi sahalarına gelene kadar üst üste iki kez topa dokunamazlar.
9. Bir saha içinde top sadece üç kez dokunabilir.
10. Takım koçları, maç boyunca oyuncu değişikliği yapma hakkına sahiptir ve bu hakları toplamda altı kezle sınırlıdır.
11. Daha önce oyunda yer alan ve değiştirilen oyuncular tekrar oyuna dahil edilebilir.
12. Takım koçları, her set boyunca iki kez mola isteme hakkına sahiptir ve bu mola süreleri 30 saniyedir.
13. Setlerin 8. ve 16. sayıları kazanıldığında zorunlu teknik molalar verilir.
9. Uzatma setinde yani 5. sette teknik mola verilmemektedir.
14. Maç boyunca bir baş hakem, bir yardımcı hakem, bir yazı hakemi, iki çizgi hakemi ve bir masa hakemi bulunur.
15. Takımlar, seti kazanabilmek için rakip takımdan en az +2 fazla puana sahip olmalıdır. Örneğin, eğer takımlar 24-24 puan eşitse setin bitme sayısı 26 olacaktır.
Bu kurallar, voleybolun heyecanlı ve rekabet dolu oyununu şekillendirmektedir.
Voleybol Saha Ölçüleri
Voleybol, her ne kadar kapalı sahalarda oynanmasının yanı sıra açık sahalarda da yaygın olarak pratik edilse de belirli standartlara ve 6 kişilik takımların katıldığı sahalar için özel ölçülere sahiptir. Voleybol sahası ölçüleri, şu şekildedir:
Oyun alanı uzunluğu 18 metredir. Oyun alanı, her iki takımın kullanımına ayrılmış olup bu uzunluk boyunca karşılıklı mücadele gerçekleşir. Oyun alanı genişliği 9 metredir. Saha, her iki takımın saha genişliği boyunca hareket etmelerine izin verir. Saha serbest bölge kapsamında oyun alanının çevresinde 3 metre serbest bölge bulunur. Bu alan, oyuncuların ve topun sınırları aşmasına izin verir. File genişliği 1 metredir. File, sahanın ortasında dikey olarak asılır ve rakip takımları karşılıklı olacak şekilde ayırır. File uzunluğu 9,5 metredir. File, oyun alanının uzunluğu boyunca gerilir. File üstü bant genişliği 5 cm’dir. File üzerindeki bant, fileye teması belirlemek için kullanılmaktadır. File üstü bant uzunluğu 1 metredir. File üzerindeki bant, oyunun netlik sınırlarını belirtmektedir. Voleybol anten uzunluğu 1,80 metredir. Antenler, fileye paralel olarak her iki yan çizgide bulunur ve oyunun düzgün bir şekilde oynanmasını sağlamaktadır. Voleybol anten çapı 10 mm’dir. Antenlerin kalınlığı belirli bir standart ölçüye sahiptir. Erkek takımlar için file yüksekliği 2,43 metredir.
Kadın Takımlar için ise 2,24 metredir. Direk uzunlukları 2,55 metredir. Direkler, fileyi destekler ve oyun alanını belirler.
Voleybol saha ölçüsü kapsamında yer alan bu ölçüler, uluslararası standartlara uygun voleybol sahasının temelini oluşturur ve oyunun adil bir ortamda icra edilmesini sağlar.
Voleybol Sahasının Özellikleri Nasıl Olmalıdır?
Oyun sahasının zemini, düz, yatay ve homojen bir yapıda olmalıdır. Böylece oyuncular için herhangi bir sakatlanma riski oluşturmamalıdır. Pürüzlü veya kaygan yüzeylerde oynanması kesinlikle yasaktır. FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında, sadece FIVB tarafından önceden onaylanmış tahta veya sentetik bir yüzey kullanılabilir. Kapalı salonlarda oyun alanının zemini açık renkte olmalıdır. FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında, çizgiler için beyaz renk kullanılmalı ve oyun alanı ile serbest bölge için farklı renkler tercih edilmelidir. Açık hava sahalarında, drenaj amacıyla her metre için 5mm’lik eğim izin verilir. Saha çizgileri sert malzemeden oluşturulmamalıdır. Bu da oyuncuların oyun sırasında herhangi bir olumsuz etkileşimle karşılaşmamalarını sağlar.
Çizgilerin Genişliği: Bütün çizgiler, 5 cm genişliğinde olmalıdır. Ayrıca çizgiler zemin ve diğer çizgilerin renklerinden farklı olmalı ve açık renkte olmalıdır.
Sınır Çizgileri: İki yan ve iki dip çizgi, oyun alanını belirler. Yan ve dip çizgiler, oyun alanının boyutlarına dahil olarak çizilir.
Orta Çizgi: Orta çizgi, oyun alanını 9×9 m² boyutlarında iki eşit alana böler. Orta çizginin kalınlığı, her iki oyun alanının da sınırları içinde bulunduğu kabul edilir.
Hücum Çizgisi: Her oyun alanında, orta çizginin tam ortasından 3 metre geride bulunan hücum çizgisi, oyuncuların ön bölgedeki faaliyetlerini belirler.
Ön Bölge: Oyun alanında, ön bölge orta çizginin tam ortası ve hücum çizgisinin arka kenarı arasındadır. Yan çizgiler dışında, ön bölge serbest bölgenin sonuna kadar uzanır.
Servis Bölgesi: Servis bölgesi, her dip çizginin gerisinde 9 metre genişliğinde olan alandır. Yan sınırlar, dip çizgilerden 20 cm geriye, yan çizgilerin uzantısı olarak çizilen 15 cm uzunluğundaki iki kısa çizgi ile belirlenir. Her iki kısa çizgi de servis bölgesinin genişliğine dahildir ve derinliği serbest bölgenin sonuna kadar devam eder.
Oyuncu Değiştirme Bölgesi: Her iki hücum çizgisinin yazı hakemi masasına kadar olan uzantısıyla belirlenmiş bir alandır.
Libero Değişim Bölgesi: Libero değişim bölgesi, serbest bölgenin takım sıraları tarafındaki bir bölümü olup hücum çizgisi uzantısından dip çizgiye kadar olan alanla sınırlandırılmıştır.
Isınma Sahası: FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında ısınma sahaları yaklaşık 3×3 m² boyutlarında, serbest bölgenin dışında ve oturma sıralarının bulunduğu taraftaki köşelerde yer alır.
Ceza Sahası: Yaklaşık 1×1 m² boyutlarında olan ve iki sandalye bulundurulan bir ceza sahası, her bir dip çizgi uzantısının dışında olacak şekilde, kontrol sahası içinde yer alır. Bu sahalar, 5 cm genişliğinde kırmızı bir çizgiyle sınırlandırılabilir.