Kale vuruşu, ya da aut atışı, futbolda topu oyuna sokmanın yöntemlerinden biridir. Bir takımın kale vuruşu kullanabilmesi için, rakip takımın topu kale çizgisinden dışarı göndermesi gerekmektedir. Eğer top, defans yapan takımın bir oyuncusuna temas edip kale çizgisinden dışarı çıkarsa, hücum eden takım köşe vuruşu ile hücumunu devam ettirir. Kale vuruşu, altıpas çizgilerinin kesişim noktalarından biri üzerinde kullanılır. Kaleci ya da vuruşu kullanacak oyuncu, topu altıpas alanını belirleyen çizgilerin kesiştiği noktaya koyar ve oyunu başlatır. Kale vuruşu kullanılırken rakip oyuncuların ceza sahası içinde bulunması yasaktır. Eğer rakip oyuncular bu ihlali yaparak topu kapıp gol atarsa, hakem kendi kararıyla ya da VAR incelemesi sonucunda golü iptal eder.
Kale vuruşu, oyuna başlamanın bir yolu olduğu için modern futbol dönemlinde önem kazanmıştır. Topa sahip olmayı tercih eden takımlar, hücumlarına kale vuruşuyla başlar ve oyunu bu şekilde kurarlar. Kale vuruşu ve sonrasında tüm oyuncuların pas kanallarının belirli olması, teknik direktörlerin daha net hücüm planları çizebilmesine olanak tanımaktadır. Bu nedenle kale vuruşunu kısa paslarla kullanıp rakibi üzerine çeken takımlar, pas kanallarını iyi ayarlayabilirse rakip savunmanın arkasında çok büyük boşluklar bulabilir. Bu nedenle modern futbolda kalecilerin de paslı oyuna katılmaları ve birer pas kanalı olmaları beklenmektedir.
Kale vuruşundan hücum başlatmanın bir diğer mantığı da kale vuruşu sırasında rakip takımın alan kapatamıyor olmasıdır. Kale vuruşu sırasında rakip takım baskı yapsa bile ceza sahasına giremeyeceğinden dolayı, aslında vuruşu kullanan takımın geniş bir alanı bulunmaktadır. Eğer bu geniş alan verimli kullanılırsa hücumda önemli aksiyonlar alınabilmektedir. Dolayısıyla artık kaleciler, kale vuruşunu degaj değil, pas şeklinde kullanmaktadır. Tabii ki bu durum, her takımın taktiğine göre değişiklik gösterebilir.
Kale Vuruşu Nedir?
Kale vuruşu, ingilizcesi goal kick olan vuruşa Türkçede verilen addır. Vuruşun Türkçedeki diğer bir yaygın adı da aut atışıdır. Bu vuruşun yapılabilmesi için topun auta çıkması gerekmektedir. Topun auta çıkması için de hücum eden bir takımın oyuncularının topu kale çizgisinden oyun alanının dışına göndermesi gerekir. Bu durumlarda diğer takım, oyunu kale vuruşu ile devam ettirir. Kale vuruşu, geleneksel futbolda kaleciler tarafından degaj olarak kullanılmaktaydı. Yani kaleci takımı ileriye gönderip topa vurabildiği en sert şekilde vururdu. Ancak modern futbolda birçok yenilik oyuna entegre oldu. Bu yeniliklerin sonucu olarak kale vuruşunu degaj olarak kullanan takımların oranı da bir hayli azaldı. Özellikle pas futbolu ya da total futbol oynamak isteyen takımlar, kale vuruşundan başlayarak hücumu şekillendirmektedir.
Günümüzde modern futbol, büyük bir öneme sahip olsa da futbolun tek odağı değildir. Pas oyunu, tiki taka ya da total futbol, oyuna bakış açılarıdır. Bunların yanı sıra kontra atak futbolu, direkt oyun ve geçiş oyunu gibi oyun tarzlarını benimsemiş takımlar da bulunmaktadır. Bu takımlar, kale vuruşunu pasla kullanmayı tercih etmeyebilirler. Bu durum, oyuna göre geliştirilen bakış açıları arasındaki farklılıktan kaynaklanmaktadır. Bir takım, pas kalitesiyle değil de fizik kalitesiyle oyunu oynamayı tercih edebilir. Bu durumda takımdaki oyuncuların boy ortalamasının daha yüksek olacağını ve kale vuruşlarını ileriye doğru uzun bir şekilde kullanacaklarını söyleyebiliriz.
Futbolda kale vuruşunu herhangi bir oyuncu kullanabilir, bu vuruşu kaleci kullanmak zorunda değildir. Ancak genellikle kaleciler kale vuruşunu kullanır. Bunun sebebi de oyuna bir an önce başlamak istenmesidir. Kale vuruşu sırasında zaman geçiren oyuncular öncelikle hakem tarafından uyarılır. Eğer oyuncu bu davranışında ısrarcı olursa hakem sarı kartına başvurabilir.
Kale Vuruşundan Ofsayt Olur Mu?
Kale vuruşuyla ilgili kurallardan biri de ofsayt kuralıdır. Futbolda 3 atışta ofsayt kuralı aranmaz. Bunlar taç atışı, kale vuruşu ve köşe vuruşudur. Yani kale vuruşu kullanılırken ofsayt pozisyonunda olan bir oyuncu topla buluşursa oyun ofsayt nedeniyle durmayacaktır. Bu kural, IFAB Futbol oyun kuralları kitabının 95. Maddesinde açık bir şekilde belirtilmiştir. Dolayısıyla kale vuruşunu uzun ve isabetli kullanabilen kaleciler, bu kural nedeniyle aranmaktadır. Kalecilerin yanı sıra uzun top kullanma becerisi olan ve isabetli uzun paslar atan defans ya da bek oyuncuları da kale vuruşunu kullanabilme hakkına sahiptir.
Kale vuruşu, köşe vuruşu ve taç atışlarına dair özel kural nedeniyle bu 3 alan, çağdaş futbolda üzerine en çok çalışılan alanlardır. Takımlar ve teknik direktörler, bu noktalarda ekstra çalışma yapmakta ya da ekstra önlem almaktadır. Bu 3 nokta, etkili kullanıldığında takımların hücum anlamında silahı olabilmektedir.
Kale vuruşundan ofsayt olmaması, birçok insanı şaşırtsa da futbolun bir kuralıdır. Bu durum, kural kitapçığında açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla kafa karışıklığı nedeniyle bu tarz bir pozisyondan gol yiyen takımın itiraz etmesi anlaşılabilir, ancak hakem ofsayt kararını vermediği sürece doğru karar vermiş olacaktır.
IFAB, bu karışıklıkları önlemek adına sık sık hakemlere seminer vermektedir. Futbol hakemlerinin de kuralları bilmesi ve kurallarda yapılan ya da yapılması muhtemel değişiklikler konusunda bilgili olmaları gerekmektedir. Oyundaki kuralların tamamı, aslında oyunun akıcılığını korumayı hedeflemektedir. Futbol, oyunun çok fazla durduğu bir spordur ve bu nedenle fazla soğumadan, oyunun hemen tekrar başlaması önemlidir. Oyundaki kurallar da buna göre düzenlenmektedir.
Kale Vuruşundan Gol Olur Mu?
Kale vuruşuyla ilgili en çok kafa karıştıran konulardan biri de bu vuruşun golle sonuçlanıp sonuçlanamayacağı konusudur. Kale vuruşu sonrasında rakip kaleye giren top, IFAB’ın belirlediği futbol oyun kuralları gereği gol olarak değer kazanır. Ancak kale vuruşunu kullanan oyuncu, topu kendi kalesine gönderirse bu durumda gol geçerli olmaz, rakip takım köşe vuruşu kullanır.
Kale vuruşundan gol olması çok zor bir ihtimal olsa da kural kitabında bu durum da kendine yer bulmuştur. Kale vuruşları, bir takımın oyunu başlatma yöntemi olarak görülebilir. Bu açıdan bakıldığında kale vuruşunu nasıl kullandığına bakarak bir takımın oyun tarzı hakkında bilgi sahibi de olunabilir. Kale vuruşlarının kullanım biçimiyle takımın oyun tarzı arasında sıkı bir bağ bulunmaktadır.
Yazı boyunca verdiğimiz örneklerden yola çıkarak fiziksel ve temaslı oynamayı tercih eden bir takımın kale vuruşlarını uzun ve yüksek bir şekilde kullanabileceğini söylemek yanlış olmaz. Bu sayede rakip alanda topu tutup, çok oyuncuyla hücum yapmak isteyecektir böyle bir takım. Bundan farklı şekilde topa sahip olup sürekli pas yapmayı tercih eden bir takım ise kale vuruşlarını kısa pasla kullanmak isteyecektir. Bunun sebebi, rakibin baskı yapmasını sağlayarak arkadaki boşlukara sarkmak ve gol bulmak istemeleridir.
Futbolda amaç maçı kazanmaktır. Bu hedefe çok farklı yollardan ulaşılabilir. Futbolu güzel bir oyun yapan detaylardan bir tanesi de budur. Futbolda tek bir doğru değil, birden fazla doğru bulunmaktadır. Bir takımın kale vuruşunu nasıl kullandığından yola çıkarak takım hakkında analiz yapılabilmektedir.
Futbolun kuralları da sürekli gelişmekte ve eğişmektedir. IFAB, oyunun hızlanması ve heyecanını kaybetmemesi adına futbol kurallarında sık sık değişikliğe gitmektedir. Bu değişikliklerin etkileri gözle görülebilmektedir. Futbol, ritmini ve heyecanını gerçekten de kaybetmeyen bir oyundur.